In de hal van de VU staat naast het standbeeld van grondlegger Abraham Kuyper het beeld van Willem Hovy, de Amsterdamse bierbrouwer die de universiteit een kwart van haar oprichtingskapitaal schonk. Het standbeeld dat eigenlijk mist op deze prominente plek is dat van de ‘VU-vrouwen’, dat in de hortus staat. Hun VU-blikje geniet tot op de dag van vandaag nog grote bekendheid.

Vanaf de jaren dertig financierde Vrouwen VU-hulp (VVH) deels de oprichting van de wis- en natuurkunde faculteit, de medische faculteit, het ziekenhuis, de kinderpoli en nog veel meer. Een prachtig verhaal over tot in de puntjes georganiseerde vrouwen.

Sibbeltje Verdam-Okma (1884-1970) was getrouwd met Jan Verdam, VU-alumnus en president van het Gerechtshof in Amsterdam. Verdam was tevens curator van de VU. Ter gelegenheid van het 50-jarig bestaan van de universiteit in 1930, worden plannen gemaakt voor de oprichting van de faculteit wis- en natuurkunde. De leden van de VU-Vereniging (allemaal mannen) starten in 1927 een extra inzamelingsactie. Sibbeltje Verdam besluit een aantal welgestelde dames ook om een bijdrage te vragen. Dat levert bij het jubileum 8000 gulden op. En inspiratie voor het ‘VU-plan 1937’.

Ook gewone huisvrouwen

In 1931 roept de VU haar achterban op meer geld te geven; er zijn financiële tekorten, onder andere ontstaan door de komst van de nieuwe faculteit. Verdam-Okma bedenkt samen met de dames Sluis-van der Deure en Grosheide-Schut een geldinzamelingsplan, ’het VU-plan 1937’. De vrouwen willen tot 1937, het jaar van de honderdste geboortedag van Abraham Kuyper, niet alleen welgestelde gereformeerde dames benaderen maar ook gewone huisvrouwen vragen om kleine bedragen. De VU gaat akkoord, de busjes-actie start in 1932 en in 1937 is er een bedrag van fl. 311.781,89 bijeen gespaard. Een groot succes en men besluit door te gaan onder de naam Vrouwen VU-Hulp.

115.000 spaarsters

Er komt een fijnmazig netwerk van vertegenwoordigsters uit alle provincies, ‘ringhoofden’ die per regio binnen de provincie samen met lokale hoofden verantwoordelijk zijn voor het plaatsen en legen van de busjes. Hierdoor was er persoonlijk en frequent contact met alle spaarsters in het land. Mevrouw Verdam is presidente van het landelijk bestuur. Vanaf 1938 groeit zowel het aantal spaarsters als de opbrengst gestaag door, ook tijdens de oorlog. In 1932 stond het VU-busje op de schoorsteenmantel van ongeveer 26.000 gereformeerde huishoudens, in 1966 legden ruim 115.000 huisvrouwen wekelijks stuivers en dubbeltjes apart voor de VU. Er werd altijd gespaard voor concrete doelen zoals een medische faculteit en een ziekenhuis. Doelen die de vrouwen na aan het hart lagen.

Verbluffend goede organisatie

Vrouwen VU-Hulp bestaat helaas niet meer; in 1992 is het netwerk officieel opgeheven. Hieraan liggen meerdere oorzaken ten grondslag. Feit is wel dat de verbluffend goede organisatie onder leiding van Sibbeltje Verdam-Okma een grote succesfactor was, evenals de grote persoonlijke betrokkenheid van Vrouwen VU-Hulp bij de spaarsters en bij de VU. Een schoolvoorbeeld voor fondsenwervers anno nu en een trots stuk erfgoed dat verplaatsing van het standbeeld naar het hoofdgebouw beslist rechtvaardigt.

Deel je herinneringen
Stond het groene busje met de beeltenis van Abraham Kuyper ook bij jou op de schoorsteenmantel? Deel je herinneringen hieronder!

Over de foto
De foto boven dit artikel is uit 1948, door fotograaf Bert Bierman genomen op de Keizersgracht 166. Hij toont de administratie van de Vrouwen VU Hulp. Op de foto staan onder anderen mw J.M.A. Barger, mw A. Zevenbergen, mw A. van der Bijl en mw M. Wildeman. © Fotocollectie Historisch Documentatiecentrum voor het Nederlands Protestantisme.

> VU-busje het grootste marketingsucces van de twintigste eeuw? Lees dit Volkskrantartikel.