VU-alumnus en medeoprichter van True Price Michel Scholte (35) buigt zich dagelijks over de vraag hoe de economie op de schop moet om een verdere destructie van de wereld te voorkomen. 

In de aankondiging voor het Déjà VU-festival, waar je 16 juni spreekt, word je een ‘positive change influencer’ genoemd. Is dat een benaming waarin je je kunt vinden? 

„Als ik daarmee maar niet overkom als een knuffelig ‘alles-komt-goed-figuur’. Ik doe niet aan hope washing. We koersen nu alleen maar af op een verdere destructie. Ik zou mezelf eerder een ‘negative change influencer’ noemen, maar dat is weer zo negatief. Er zijn fundamentele en constructieve veranderingen nodig via een economie die goed is voor mens, dier en natuur."

Wat betekent dat concreet?

„Fundamenteel breken met de gekte dat iedereen een auto heeft, de elektrische fietsen die je in Amsterdam om de oren vliegen, hybride SUV’s – het gaat allemaal nergens over. Met een duurzame Apple iPhone van gerecycled aluminium kunnen  we de wereld niet behouden."

Hebben die initiatieven überhaupt zin?

„Nee, we houden onszelf daarmee voor de gek. Het is hope washing. We zoeken daarmee het comfort op, omdat de waarheid te confronterend is. Er zijn veranderingen nodig in de houding ten opzichte van bezit, spullen en consumptie. Er is een grote detox van de economie nodig. Het is extreem giftig wat we in allerlei spullen verwerken en wat uiteindelijk leidt tot afval. Of het nu plastic is, of pesticide, chemische kunstmest, PFAS – het zijn chemische goedjes die inmiddels overal aanwezig zijn. Het is geen toeval dat we een vloedgolf aan ziektes als kanker, Parkinson en Alzheimer hebben – deze worden steeds meer in verband gebracht met blootstelling aan deze chemische goedjes. En vergeet niet het uitsterven van insecten die fundamenteel zijn voor het voedsel dat we consumeren."

Welke veranderingen zijn er naast deze individuele oplossingen nog meer nodig? 

„De Nederlandse economie is moreel failliet. Wij floreren in die oude economie en hebben onze economie gebouwd op een gasbubbel. Het Rijk heeft onlangs miljarden geïnvesteerd in haveninfrastructuur, omdat het rekent op forse groei van kolen, gas en olie. Dat zijn miljarden naar een onrendabele industrie, want ofwel de stroom droogt op en de infrastructuur wordt overbodig, of de klimaatramp wordt zo erg dat  die infrastructuur eveneens overbodig wordt." 

„Daarnaast reserveert het kabinet nog eens doodleuk 22 miljard voor TATA Steel, Shell, Dow Chemicals en andere fossiele vervuilers. Dat zijn peperdure subsidies voor mogelijk slechts 50 procent CO2-reductie. Fijnstof, gif of biodiversiteit? Die zaken komen niet eens aan de orde. Het is om gek van te worden."

Gloort er nog een positief scenario aan de horizon? 

„We zouden in 2030 naar honderd procent duurzame energie moeten gaan in Nederland. Met onder meer negen windmolens per gemeente, negen zonnepanelen per persoon en betere isolatie zouden we dat gaan redden. Daarnaast moeten we inzetten op deelvervoer, beter openbaar vervoer en het vergroenen van steden. Nederlandse steden zijn grijze asfaltklonten die volledig verwilderd zouden kunnen worden."

In 2012 startte je met je bedrijf True Price. Wat doen jullie precies? 

„Op mijn twintigste sloot ik aan bij een Denktank en daar ontstond met mijn medeondernemer Adrian de Groot Ruiz het idee voor True Price: het berekenen van échte prijzen: de marktprijs van een product plus de sociale en milieukosten ervan. We berekenen voor de producten van leveranciers deze prijzen. Daarnaast hebben we een winkel in Amsterdam. Inmiddels zijn we ook het bedrijf Impact Institute gestart waarmee we andere bedrijven helpen radicaal hun koers om te gooien."

Een jonge leeftijd om al met duurzaamheid bezig te zijn. Was dat iets wat je van huis uit meekreeg?

„Ik kom uit een gezin dat hard werkte en weinig verdiende. Mijn vader werd als vrachtwagenchauffeur wegbezuinigd, terwijl zijn CEO wegliep met een gouden handdruk van 2,5 miljoen. Ook van mijn moeder leerde ik dat de wereld oneerlijk is en dat er overal armoede is. Ik haalde daarom met school geld op voor arme mensen in andere landen." 

„Op mijn achttiende vertrok ik naar Ghana om als vrijwilliger waterputten te slaan. Daar zag ik kinderen die als honden uit een vervuild beekje aan het drinken waren. Hun ouders verbouwden cacao voor chocolade dat wij hier aten. Tijdens mijn studie sociologie realiseerde ik mij dat zulke initiatieven helemaal geen zin hebben zolang de wereld ingericht is met de huidige handelssystemen. Die verre landen worden bewust klein gehouden. Rauwe bonen importeren heeft een lager tarief dan de chocoladerepen zelf importeren, dus die maken we liever hier in Nederland. Als je er even over nadenkt, is het te idioot voor woorden, toch? Als minister van de nieuwe economie zet ik mij in voor een radicale omslag van de economie."

Meer horen van Michel Scholte of anderen die zich bezighouden met klimaatverandering? Kom dan op 16 juni naar het Déjà VU festival en bezoek daar de talkshow ‘How screwed are we?’ over het einde der tijden.