Na een leven vol avonturen als buitenlandcorrespondent startte alumna antropologie Brigitte Ars een zoektocht naar het fenomeen avontuur en ontdekte: ‘Juist in het kleine zit avontuur’. 

Vanuit Ierland, waar Ars geniet van een wandelworkcation (dagelijks vier uur wandelen afgewisseld met vier uur werken) vertelt ze aan VU Magazine over haar onderzoek naar avontuur (een proces dat op zichzelf ook weer een avontuur werd). 

Van avonturen beleven in het buitenland naar een boek óver avontuur: dat klinkt als een grote stap. 

„Als je mij twintig jaar geleden had gezegd dat mijn leven zo “rustig” zou zijn als nu had ik het misschien niet geloofd. Zodra ik kon, pakte ik het liefst mijn koffers. Ik reisde naar Amerika, vertrok naar India - waar mijn man vandaan komt - en werkte vervolgens als journalist en schrijver vanuit Maleisië en reisde vanuit daar heel Azië rond. Tijdens mijn laatste reis als journalist liep ik in Bangladesh een voedselvergiftiging op. Toen ik daar - vier maanden zwanger - in een vieze kliniek aan een infuus hing, dacht ik: hoe kan ik mijn kind zo in gevaar brengen?"

„Ik wilde weer reizen, de hort op, weg van mijn verantwoordelijkheden en mijn kabbelende leventje."

„Eenmaal neergestreken in Nederland met mijn man en dochters, vaste baan en hypotheek, was het voor mijn gevoel: weg avontuur. Natuurlijk werd ik de eerste jaren opgeslokt door het ouderschap, maar toen mijn dochters volwassen werden, dacht ik: wat nu? Ik wilde weer reizen, de hort op, weg van mijn verantwoordelijkheden en mijn kabbelende leventje. Alleen: was ik daar niet te oud voor? En wat was die drang toch? Die persoonlijke zoektocht vormde de aanleiding voor het boek. Gaandeweg het onderzoek veranderde mijn persoonlijke visie op avontuur. Misschien hoefde het niet allemaal zo groots?"

Uw visie op avontuur veranderde dus. Is de algemene visie op het concept avontuur door  de tijd heen ook veranderd?

„De betekenis is door de eeuwen heen veranderd, van de riddertijd tot de ontdekkingsreizigers. De laatste tien jaar gaat de huidige avonturier vooral op persoonlijke ontdekkingstocht. Daarvoor werd avontuur nog heel erg geassocieerd met overwinnen en gevaar."

Welke ontdekking heeft u tijdens het onderzoek het meest verbaasd?

„Dat avontuur veel belangrijker voor ons is dan we misschien denken. Natuurlijk weten we allang dat de natuur en wandelen goed zijn  voor de mens, maar avontuur heeft daarnaast nog een ander effect en dat heeft te maken met de controle loslaten. We zitten in het Westen zo vastgebakken in een gecontroleerde omgeving dat we. krampachtig aan alles vasthouden. Dat blijkt een vruchtbare bodem voor burn-out, depressie en angsten. Uit die gecontroleerde en comfortabele omgeving gaan is goed voor ons. Avontuur brengt ons in een natuurlijke staat als mens en we worden er gelukkiger van."

Waar heeft dat mee te maken?

„Wij willen met ons prehistorische brein het liefst in een veiligheidsgrot zitten. Althans, we dénken dat we dat willen. Lekker op de bank tv kijken: het geeft veiligheid, zekerheid. Neem nu de vaste werktijden, een product van industriële revolutie. Tijdens zo’n wandelworkcation waar ik nu in zit, merk ik dat ik in vier uur tijd dezelfde doelen bereik als die ik normaal pas na acht uur afvink. En ik voel me stukken beter!"

„Avontuurlijk zijn is een spier die je traint, een mindset dus."

„Het kan oncomfortabel zijn om het avontuur aan te gaan. Tegennatuurlijk zelfs. Je vertrekt naar het buitengewone en daar vind je avontuur. Als antropoloog noem je die plek 'liminaliteit'. Daar gebeurt het allemaal, daar gelden andere regels en wordt je identiteit uitgedaagd. Het is als het Wonderland van Alice. De lessen en nieuwe inzichten die je daar leert, neem je mee naar het gewone. Avontuur zorgt voor groei."

Hoe komt het dat de een avontuurlijker is dan de ander?

„Er zijn aanwijzingen dat er een ‘avontuur-gen’ bestaat. Andere onderzoeken wijzen weer uit dat het meer te maken heeft met je omgeving. Het is waarschijnlijk een combinatie. Word je thuis gestimuleerd om het avontuur aan te gaan? Je hoeft niet meteen de Himalaya op te klimmen. Het gaat om openstaan voor nieuwe mogelijkheden, kijken buiten de kaders. Iedereen kan avontuurlijk worden. Het aangaan van avontuur stimuleert de avonturier in jezelf. Avontuurlijk zijn is een spier die je traint, een mindset dus."

Dus moet men massaal een groot avontuur in het buitenland aangaan? 

„Dat kan, maar hoeft absoluut niet. Het gaat om de andersheid opzoeken. Ook in je werk of dagelijks leven kun je avontuur opzoeken. Een keertje anders koken, een eigen bedrijf opzetten of een boek schrijven: alles waarmee je uit je normale routines stapt. Dat andere, nieuwe is belangrijk. Dat kan ook in het gewone."

En in het onverwachte? Zoals het proces tijdens het uitgeven van uw boek? 

„Haha, absoluut. Doordat mijn initiële uitgever - na twee jaar door mijzelf gefinancierde research en reizen en 100.000 geschreven woorden - door een wisseling van de wacht besloot de stekker eruit te trekken, moest ik op zoek naar een alternatief voor mijn teksten en creëerde ik het platform Alice goes Wild. Gelukkig stuitte een literair agent erop en zo kwam ik bij een topuitgeverij terecht. Het overwinnen van die tegenslag was ook weer een groot avontuur."

Waar is het avontuur? Zoektocht naar een avontuurlijker leven, verscheen op 17 mei bij Querido.