Maarten Haverkamp (1974) kwam naar de VU om theologie te studeren en dominee te worden. Maar het liep anders. Nu zorgt hij ervoor dat bestuurders van NS en ProRail geen ruzie meer met elkaar maken. Door een geluk bij een ongeluk kwam hij ook nog in de Tweede Kamer. Voor dit interview komt hij graag terug naar de VU.

Je werkt als stakeholder & communicatiemanager bij de NS en ProRail. Wat doe je dan precies? “NS en ProRail hadden in 2012 slaande ruzie en maakten elkaar in de pers uit voor rotte vis. Ik werd gevraagd om de samenwerking tussen beide bedrijven te verbeteren. Als team zijn we begonnen met het opschrijven van een gezamenlijke visie: hoe gaan we weer samen de treinen laten rijden. We zijn nu in de fase dat de plannen gerealiseerd moeten worden en is het mijn rol dat bestuurders de juiste informatie hebben om besluiten te nemen. Fysiek werk ik zo’n beetje de ene dag bij de NS en de andere dag bij ProRail. Ik geniet van mijn werk als ik op het station loop en dingen zie waaraan ik ook heb bijgedragen. Op sommige stations hangen nu bijvoorbeeld digitale bordjes met instapinformatie. Zo weet je waar de tweede klasse is, waar ruimte is voor fietsen en waar het rustiger is in de trein. Dat is prettig voor de reiziger en versnelt het instapproces.”

Je werkt nu bij het spoor. Hiervoor was je Kamerlid en je hebt bij IBM gewerkt. Waarom ging je theologie studeren? “Na de middelbare school wist ik zeker dat ik dominee wilde worden. Een vertrouwde wereld. Ik kom uit een CDA-gezin. Op school schreef ik al werkstukken over Abraham Kuyper en de schoolstrijd.”

‘De studie theologie bracht me in verwarring’

Maar het liep anders? “De studie bracht me, ook in mijn persoonlijk geloofsleven, in verwarring. Ik zag theologie toch vooral als een beroepsopleiding waarbij bijvoorbeeld de klassieke talen een onderschikte rol zouden spelen. En ineens vond ik mezelf terug in colleges over filosofie en vakken waarin werd uitgelegd dat theologie toch echt een wetenschappelijk vak was. En werd ook duidelijk dat ik de klassieke talen – die ik niet machtig was – hard nodig te hebben om dominee te worden. Ik dacht dat ik precies wist wat ik op de VU kwam doen, maar het bleek allemaal anders te zijn. Achteraf heel goed, maar toen vond ik het wel verwarrend.”

Waarom koos je ervoor om je studie te staken? “Op een gegeven moment werd het me duidelijk dat ik mijn doel om dominee te worden niet zou bereiken. De talen bleven een hobbel. En door een paar ingrijpende persoonlijke gebeurtenissen wist ik dat ik niet meer verder wilde.”

Geen bul, hoe kijk je terug op je studietijd? “Mijn studie theologie heeft me gevormd als mens. Ik werd uit m’n comfortzone getrokken en dat was heel goed. De kritische en vragende houding die ik op de VU heb geleerd, gebruik ik nog steeds. In mijn huidige werk volg ik het principe: altijd nagaan, nooit aannemen. Dat heb ik op de VU geleerd.”

Je carrière kent veel stappen. Wat kunnen we leren van jouw loopbaan? “Ik heb ervaren dat je moet genieten van de reis op weg naar een doel. Je bent op weg ergens naartoe, maar als je daar bent, blijkt de werkelijkheid anders. En ondertussen gebeuren er andere dingen. Terwijl ik op de VU zat om dominee te worden, nam ik een baan als postbezorger op zaterdag. Deze bijbaan heeft uiteindelijk bijgedragen aan mijn start in de politiek en mijn eerste baan bij IBM.”

‘Mijn bijbaan als postbode droeg bij aan de start van mijn loopbaan’

Van postbezorger naar politicus, hoe werkte dat? “Thuis leerde ik dat als je een probleem ziet, je er ook wat aan moet doen. En in mijn dorp waren genoeg dingen die ik wilde oplossen. Dus ging ik de politiek in. Dat ik daadwerkelijk werd gekozen, kwam door de post. Door het bezorgen kwam ik veel bij mensen thuis aan de keukentafel. Een ander gemeenteraadslid voerde campagne door folders rond te brengen in z’n grote Mercedes. Dat vonden mensen maar niks. Toen maakte ik een folder met de tekst: ‘Ik ben Maarten en ik bezorg uw post. Ik wil graag in de gemeenteraad’. Naast de vrouw van de dokter ben ik de enige kandidaat in ons dorp die ooit met voorkeursstemmen in de raad kwam.”

En van postbezorger naar je eerste baan? “Toen ik in de gemeenteraad zat, had ik advies nodig over een computersysteem dat de gemeente wilde aanschaffen. Doordat ik de post rondbracht, wist ik dat een dorpsgenoot bij IBM werkte. Bij hem ben ik langsgegaan. Terwijl hij wist dat ik theologie had gestudeerd en dit niet had afgemaakt, vroeg hij me bij IBM te komen werken. Hij zag iets in me. Ik kon kritisch luisteren en scherp doorvragen. Ik denk dat het belangrijk is dat je nooit onderschat wat je zelf hebt in te brengen.”

Kunnen we dus het beste allemaal postbode worden? “Wees nooit bang om op iemand af te stappen die antwoord kan geven op een vraag die je hebt. Mensen vinden het leuk om te helpen. Dat is heel wat anders dan netwerken om te netwerken. Daar prikken mensen snel door heen. Maar als je bij iemand komt met een oprechte vraag, maak je connectie en bouw je relaties op.”

‘De studie theologie bracht me in verwarring’

‘Mijn bijbaan als postbode droeg bij aan de start van mijn loopbaan’