Techbedrijf LUMICKS ontwikkelt en produceert hightech microscopen die de interactie tussen moleculen kunnen filmen en meten.“Onze apparaten maken wereldwijd baanbrekend onderzoek mogelijk,” vertelt medeoprichter en hoogleraar Natuurkunde aan de VU Erwin Peterman. 

Onlangs won u samen met medeoprichter Gijs Wuite de Impact Awards. Hoe was dat?

„Fantastisch. Het wordt ook wel een lifetime achievement award genoemd. ‘Moeten we nu dan met pensioen?’, grapten Gijs en ik tegen elkaar. Ons project is een klein beetje uit de hand gelopen en nu – vijf jaar later – staat er een bedrijf dat onze apparaten verkoopt, van Shanghai tot Berkeley. De prijs voelt absoluut als een erkenning voor wat wij gedaan hebben voor fundamenteel onderzoek.”

De microscoop is een combinatie van twee losstaande technologieën. Hoe kwam de samenwerking tot stand? 

„Het is begonnen vanuit een fascinatie voor hoe leven werkt op de moleculaire schaal en hoe we apparaten kunnen bouwen om dingen te ontdekken. Gijs en ik zaten in dezelfde onderzoeksgroep. Hij is gepromoveerd op optische pincetten waarmee je biomoleculen vast kunt pakken, stilzetten of een molecuul uit elkaar kunt trekken.”

„Ik heb een fluorescentiemicroscoop ontwikkeld waarmee je tot in detail kunt kijken naar één enkel eiwitmolecuul. We combineerden onze apparaten en drie jaar later werkte het. ‘We kunnen er alles ingooien’, dachten we toen. ‘Van eiwitten tot DNA’. We voelden ons kinderen in een snoepwinkel. Met het huidige apparaat is een combinatie van kijken, voelen en manipuleren mogelijk.”

„Soms is het nog steeds niet te bevatten. Vaak publiceer je over een techniek die je hebt verzonnen en dan kijkt er eens in de zoveel tijd iemand naar."

Hoe ontstond uit een VU-project vervolgens een miljoenenbedrijf? 

„Onze promovendus Andrea Candelli kwam op het idee: waarom starten we niet een bedrijf om de apparaten te verkopen? Samen met IXA van de VU hebben we toen het bedrijf opgezet. Zij hielpen ons bijvoorbeeld met patenten aanvragen, marktonderzoek doen en een CEO aannemen. Inmiddels zijn Gijs en ik enkel nog aan het bedrijf verbonden als adviseurs.”

„Soms is het nog steeds niet te bevatten. Vaak publiceer je over een techniek die je hebt verzonnen en dan kijkt er eens in de zoveel tijd iemand naar. Nu is er een bedrijf dat de apparaten zoals wij verzonnen hebben, verkoopt. Een stuk of veertig zijn er inmiddels wereldwijd verkocht. De technologie die wij ontdekt hebben wordt weer verder toegepast op nieuwe gebieden.”

„Het is soms ook wel spannend. Concurrerende onderzoeksteams hebben nu onze speeltjes. We hebben daarmee een hoop extra concurrentie gecreëerd."

Kunt u iets zeggen over de impact van LUMICKS? 

„De impact is enorm. Biologen en biomedische wetenschappers van over de hele wereld kunnen in hun specifieke vakgebied veel nauwkeuriger onderzoek doen. Zo is er een groep bezig met de ontwikkeling van een medicijn tegen kanker. Weer anderen kijken naar bindweefsel. Waarom heeft onze huid de eigenschap dat het zichzelf weer heelt? En kunnen we dat op andere lichaamsdelen toepassen? Het is soms ook wel spannend. Concurrerende onderzoeksteams hebben nu onze speeltjes. We hebben daarmee een hoop extra concurrentie gecreëerd. Daarnaast hebben we gezorgd voor werkgelegenheid voor mensen uit ons vakgebied. Momenteel hebben we zo’n 90 hoogopgeleide mensen in dienst uit 28 verschillende landen, waarvan meer dan de helft met een PhD.”

Ook zijn jullie nog verbonden aan een nieuw project van LUMICKS, vertel!

„LUMICKS ontwikkelt momenteel een nieuwe technologie die een belangrijke rol kan spelen bij de ontwikkeling van immuuntherapieën voor de behandeling van kanker. Deze methode maakt gebruik van geluidsgolven en kan meten hoe sterk immuuncellen binden aan andere cellen of moleculen. Deze functie is nu beschikbaar. LUMICKS is momenteel bezig de functionaliteit van het apparaat uit te breiden naar de mogelijkheid om cellen met specifieke interactiekarakteristiek te selecteren, met bijvoorbeeld toepassingen in kanker immuuntherapie. Wie weet wordt dat net zo’n succes!”