Ben Tiggelaar promoveerde aan de faculteit Bedrijfskunde en Economie van de Vrije Universiteit op een studie naar gedragsverandering in organisaties. Nu staat hij bekend als de managementgoeroe van Nederland, en is hij als gedragswetenschapper gespecialiseerd in leiderschap en verandering. Tijdens het Forward Thinking Leadership seminar was hij de geluksvogel die voormalig president Barack Obama mocht interviewen.
Een grootheid als Obama interviewen, dat moet spannend zijn geweest? Natuurlijk, maar ik vind dat zenuwachtig zijn ook wel een teken van slechte voorbereiding. Een goede voorbereiding is de sleutel tot succes. Daarom heb ik eindeloos veel gelezen en geluisterd naar Obama’s speeches. Daarnaast had ik het geluk dat meerdere mensen hielpen met research. Zo gaven collega’s van de NRC-redactie goede tips en hielpen zij met de vragen. Ook mijn dochters droegen een steentje bij door allerlei video’s van hem te verzamelen. Het lijkt misschien een overkill zoveel voorbereiding, maar het is essentieel. Je wilt niet op het podium stappen en ineens niet meer weten wat je moet zeggen. Daarbij, als je goed bent voorbereid, wordt zo’n gesprek ineens heel ontspannen. Het was soms zelfs zo ontspannen dat Obama hier en daar wat prijsgaf over het privéleven in het Witte Huis.
Wat maakt Obama volgens jou een bijzondere leider? Wat indruk op mij maakte is dat hij er na zijn studie aan Columbia voor koos om alscommunity organizer in Chicago te werken. In die tijd verdiende hij 20.000 dollar per jaar. Dat is een hongerloon voor iemand die van Columbia komt. Toch koos hij er bewust voor om iets te doen wat maatschappelijk relevant was, maar voor zijn carrière niet veel opleverde. Het ging hem dus niet om de eer of het gewin, maar om de maatschappij. Vanaf het moment dat hij het politieke toneel betrad, is hij daarin consistent geweest. Hij heeft altijd een helder verhaal, beging geen schandalen en geeft vurig om een zijn idealen.
Wat voor een leider is de huidige president van de VS? Bij een leidinggevende, en zeker een politiek leider, vind ik moraliteit een belangrijke factor. Je verwacht dan een aantal normen en waarden, zoals het geloof dat alle mensen gelijk zijn. Dat is niet voor niets opgeschreven in de Amerikaanse grondwet en in de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens. Toch geldt dat voor een hoop wereldleiders niet. Figuren die leden van een andere etnische achtergrond beschimpen, grappen maken over gehandicapte mensen of denigrerend zijn over vrouwen, die verdienen het mijn inziens niet om leiding te geven. Dus dat is mijn mening over Trump.
Wat kan ook een deskundige als jij nog van Obama leren over leiderschap? Obama kan heel overtuigend zijn. Iemand zoals hij, die écht ergens in gelooft, écht ergens voor gaat en zonder schroom die boodschap neerzet, maakt indruk. Ik vroeg hem daarom hoe hij zo’n goede spreker is geworden. Waarop hij antwoordde dat het niet, zoals velen denken, gaat om charisma of retorische trucjes. Het belangrijkste is volgens hem dat je als spreker eerst goed nadenkt wat je zélf van iets vindt en bedenkt waar je in gelooft. Pas als je dat weet te verwoorden, merken mensen dat je écht gelooft in de boodschap die je brengt. Toen ik naderhand thuis was, betwijfelde ik of ik dat zelf wel genoeg deed. Sindsdien probeer ik dat ook in mijn eigen werk te doen. Een waardevolle les dus, van niemand minder dan Obama.
