Performance

De laatste maanden krijg ik steeds beter door dat wat ik avond aan avond doe – optreden, een zaal vermaken, performen zo u wilt – nogal wat gemeen heeft met les geven. Of college zelfs.

Als ik terugdenk aan mijn studietijd aan de VU, ergens in de jaren 80 van de vorige eeuw, herinner ik me weinig echte performances. Eerlijk gezegd herinner ik me zelfs weinig colleges überhaupt, terwijl ik wel bijna altijd aanwezig was. Ik dacht dat dat verplicht was, en wellicht was dat in die jaren ook zo. Tegenwoordig lijkt het me voor de meeste studenten vooral zaak om twee banen, meerdere relaties en een sportcarrière dusdanig te combineren met studie-uren dat in ieder geval zo nu en dan een tentamen met succes wordt bekroond. Waarbij opgemerkt dat al die zaken – noeste arbeid, uitwisselen van lichaamssappen, trainen tot je grauw ziet – je in mijn optiek beter op ‘het leven’ voorbereiden dan dat ene tentamen statistiek waar je al ruim een studiejaar tegenaan hikt. Maar goed, ik weet niet of het per definitie verstandig is carriere-advies aan te nemen van iemand die de komende weken mag (moet) spelen in ondermeer Almelo, Uden, Someren en Spijkenisse.

‘Uitwisselen van lichaamssappen en trainen tot je grauw ziet bereiden je beter op het leven voor dan dat ene tentamen statistiek’

In speelfilms kom je bijna alleen maar hoogleraren of professoren tegen waar dan wel een paar steekjes aan loshangen, dan wel die zo bevlogen en briljant zijn dat je zelfs in de bioscoop met plezier een half college statistiek meekijkt. Omdat de liefde van de willekeurige getallen afstuitert, omdat de taal gonzend en bloemrijk is, en omdat er zo nu en dan een tussenshot te zien is van die ene studente met glanzende ogen en licht-bevochtigde lippen die zelf nog niet doorheeft hoe mooi ze is, maar waarvan je weet dat ze dankzij die bevlogen hoogleraar het leven gaat begrijpen en de liefde ook. Of iets anders, al naar gelang het script natuurlijk.

Wat ik leerde aan de VU: niet alle hoogleraren zijn bevlogen en of een beetje gek, helaas, en die studentes zaten zeker niet bij mij in de collegezaal. Nog helaaser. En dat is inderdaad geen bestaand woord, maar dat is jammerder ook niet, dus vandaar.

En hoe ik me steeds meer realiseer dat lesgeven en optreden veel op elkaar lijken? Mijn vrouw, die ik trouwens heb leren kennen dankzij uw prachtige universiteit – maar daarover een andere keer meer op deze plek – haalde het minder dan twee jaar geleden in haar welgevormde hoofd om de Pabo in een zo hoog mogelijk tempo te doorlopen, en als mijn vrouw zich iets in dat hoofd haalt is de kans tussen 100% en zeker dat het ook gebeurt. Daarom wil ik ook heel vaak precies hetzelfde als zij, dat begrijpt u.

‘Als mijn vrouw zich iets in dat hoofd haalt is de kans tussen 100% en zeker dat het ook gebeurt’

Over een maand of twee, drie is zij bevoegd lerares of hoeheetdat officieel, de afgelopen 21 maanden heb ik veel meegekregen van voor een klas staan. Een klas met kleutertjes of kinderen of bijna-pubers, een klas met 28 verschillende persoonlijkheden en honderden verhalen, tientallen problemen en een plethora aan emoties. En dat dan een paar dagen per week, afgewisseld met dagen op die andere school waar ze zelf weer even leerling was. En te maken had met docenten die op een na absoluut geen speelfilmmateriaal waren of zijn.

Voor een klas staand moet je een (goed) verhaal hebben en andere methodes om de aandacht erbij te houden, zo nu en dan een grap of iets anders onverwachts, je moet er waar mogelijk iets persoonlijks in weten te leggen (ja, dat kan ook bij statistiek!) en je kunt lief zijn als het kan, moet streng zijn als het moet. En al die dingen doe (ben, gebruik) ik ook. Met als belangrijkste verschil dat ik elke avond andere mensen tegenover me tref (Uden, Roermond, Purmerend) en ik iets meer van de grap gebruik maak.

En als er een docent (hoogleraar, professor) aan de VU werkt die niet zou misstaan in een film, hoor ik graag van u. Het zou me niet verbazen als daar weer een column inzit. Of een stukje voor mijn volgende voorstelling.

> Cabaretier Dolf Jansen, in 1988 afgestudeerd bij Nederlands recht, schrijft elk kwartaal een column voor VU Magazine.