Fabian Schrijver, zanger van de achtkoppige hiphopband Primaat, is pas 38, maar heeft inmiddels al heel wat uiteenlopende levens geleid.
Eerder schreef hij tijdens een donkere periode gedichten, kwam hij door een weddenschap bij de marine en was hij jongerenwerker. Toch lijkt er één gemeenschappelijke factor: het zoeken naar verbinding. „Al mijn impulsieve keuzes bleken achteraf goed te matchen met waar ik naartoe groeide.”
Jullie spelen 15 juni op het Déjà VU Festival. Voor iemand die niet bekend is met jullie muziek: kun je deze duiden?
„Of het nu een springnummer is of een rustig stuk: er zit energie in de muziek. Tussen de bandleden onderling en tussen ons en het publiek. De positieve sfeer die er tussen ons achten bestaat, kun je niet faken en maakt iets los in het publiek. Met Koningsdag traden we op voor 4.000 mensen. Toen ik vooraf vroeg wie ons kende, staken zo’n vijftien mensen hun hand op. Niet lang daarna stond de hele zaak mee te bouncen."
Ik las dat jullie band is ontstaan tijdens covid: hoe zit dat?
„Ha, dat klopt. Twee van onze bandleden woonden toen antikraak in een oud Chinees restaurant. Er hing zo'n vette sfeer binnen: alles was rood geschilderd, gouden kroonluchters hingen aan het plafond en de borden met sausopties stonden er ook nog. Die tijd was briljant. We hebben ons dagenlang opgesloten, bleven er slapen en er was niemand die ons stoorde. We kenden elkaar alleen vanuit jams en daar hadden we alle tijd om op muzikaal gebied te ontdekken wat we wilden."
„Soms blijken nummers die je voor een live publiek speelt ineens veel vetter dan tijdens een repetitie."
Is het moeilijk om met acht man liedjes te maken?
„De uitdaging zit in de vorm. Met zo’n grote groep is het makkelijk om in kleine groepjes te werken. Zo ontstaan er drie nieuwe opzetjes en dan kijken we wat blijft hangen. Iedereen is een multi-instrumentalist dus dat werkt top. We proberen altijd of het wat is. Soms blijken nummers die je voor een live publiek speelt ineens veel vetter dan tijdens een repetitie. Of het nooit moeilijk is? We zijn een hechte vriendengroep maar natuurlijk heeft iedereen een eigen mening. Gelukkig kunnen we die vaak wel even aan de kant zetten om op z'n minst nieuwe dingen uit te proberen."
Je organiseert onder de noemer Colored monkeys ook jams in het oosten van het land. Hoe gaat in z’n werk?
„Muzikanten moeten meters maken. In het oosten was niet echt een scène voor muzikanten, op de muziekopleidingen na. De ‘MonkeyJams’ die we organiseren vullen dat gat. Er is één regel tijdens zo'n jam: geen bestaand werk. Alles is improvisatie. Soms zijn er wel honderd muzikanten."
„Naast jams bieden we ook muzikale begeleiding. We hebben zelf allemaal op het punt gestaan dat we vanbinnen voelden dat we iets met muziek wilden, maar niet wisten hoe. Stel, je woont in een dorpje en je speelt gitaar. Wat ga je doen? Hoe blijf je geïnspireerd? Waar doe je je kennis op? Niet iedereen doet een studie. Muziek kan heel belangrijk zijn."
„Ik zat met een vriend dronken thuis op de bank tv te kijken. Toen er een reclame van de Koninklijke Marine voorbijkwam, zei ik voor de grap: misschien moet ik dat dan maar gaan doen."
„Zelf was ik lange tijd ook best zoekende. Ik ben gestopt met de havo, deed niets op school. Ik zat met Sanne Hans, Miss Montreal, op school en we chillden vooral. Beetje blowen, skaten, breakdancen. Tot ik er op mijn zeventiende vanaf gegooid werd. "
Hoe kwam je vervolgens bij de marine terecht?
„Door een weddenschap. Ik zat met een vriend dronken thuis op de bank tv te kijken. Toen er een reclame van de Koninklijke Marine voorbijkwam, zei ik voor de grap: misschien moet ik dat dan maar gaan doen. Hij antwoordde dat het me toch niet zou lukken. Het lukte wel. Na de opleiding van drie maanden wilde ik eigenlijk stoppen, maar toen hoorde ik dat ik gestationeerd zou worden in het Caraïbisch gebied. Aight, dacht ik, ik ga het daar wel even checken. Uiteindelijk ben ik vier jaar matroos geweest."
„Elk weekend zat ik in een ander land: Colombia, Venezuela, Aruba. We zaten daar om drugssmokkel tegen te gaan. Als je zo’n bootje tegenkomt is het wel spannend. Volle bak in de achtervolging en voor zo’n boot moeten schieten met scherp. Verder waren we vooral aan het schilderen. En aan het drinken. Een biertje was 35 cent, want: belastingvrij."
„Tijdens mijn tijd bij de marine leerde ik dat ik cultuur en de mens interessant vind. Ik dacht veel na over verdeeldheid. Zo stond ik in Colombia op een heuvel en keek ik uit op een stad. Links torenhoge gebouwen en rechts sloppenwijken. Het was alsof iemand met een liniaal door de stad was gegaan. Ook vond ik het confronterend hoeveel belastinggeld er doorheen gaat voor het in stand houden van de marine. Dan werd tijdens een oefening om het systeem te testen even een raket van een miljoen de lucht in geknald. Terwijl ik in Nederland mensen kende die amper rond konden komen."
„Ineens was ik een homo, een mietje of een sukkel. Alleen maar omdat ik me creatief uitte."
Schreef je toen al?
„Daar ben ik toen mee begonnen. Vanaf mijn veertiende was ik al wel met poëzie bezig. Ik zat als puber een tijdlang op slot, voelde me depressief. Vanuit die druk ontstonden mijn eerste teksten. Bij de marine schreef ik ook gedichten. Al bleek dat niet zo te passen binnen de machocultuur. Op een gegeven moment lag ik in de enige privéruimte die ik had - een bed met gordijntjes ervoor - te schrijven. Eén van die guys trok mijn gordijntje open en vroeg wat ik aan het doen was. Hij vond daar blijkbaar wat van. Daarna werd ik twee maanden uitgekotst. Ik was ineens een homo, een mietje of een sukkel. Alleen maar omdat ik me creatief uitte."
„Ik stopte met dichten en kwam weer op slot te zitten. En een paar maanden later kwam daar mijn eerste raptekst uit. Toen was ik ineens die toffe rapper op de boot en vonden mensen me vet. Dat vond ik zo lelijk. Hoe plat mensen kunnen zijn. Ik dacht: ik moet ervoor zorgen dat ik de rest van mijn leven niet in een soortgelijke structuur kom."
In plaats daarvan werd je jongerenwerker.
„Ik groeide op in een dorpje waar weinig mogelijkheden waren. Ik miste het om iemand als inspirator om me heen te hebben. Dus dat wil ik graag voor anderen zijn. Ik geloof dat als je iets vindt wat je leuk vindt, je daarop je leven aanstuurt en je veel problemen voorkomt."
„We leren vanuit de maatschappij veel te veel om je op een bepaalde manier te positioneren, alsof er een laagje plastic over iedereen heen zit."
„Ik probeer alles over mijn leven met jongeren te delen. We leren vanuit de maatschappij veel te veel om je op een bepaalde manier te positioneren, alsof er een laagje plastic over iedereen heen zit. Door zelf echt te zijn en open en eerlijk, leren jongeren zichzelf uiten. De volgende stap is dan: het onderzoeken van wat vind ik leuk en wat past bij die uiting? Al mijn eigen impulsieve keuzes bleken achteraf goed te matchen met waar ik naar toe groeide in een volgende fase, alleen had ik dat op het moment zelf niet door."
Waardoor voelde jij je als puber zo slecht?
„Ik kwam uit een klein dorpje, maar had grote ambities. Tegelijkertijd hadden mijn ouders het erg druk toen ik opgroeide, waardoor ik niet veel verbinding met ze had. Ik was de creatieveling van het gezin, zij arbeiders. Ik was op zoek naar wat er in me omging. Daar kon ik niet met hen over praten. En voor mij was er de trigger om dat uit te zoeken. Daarom wil ik aan anderen laten zien wat mij bezighoudt, of dat nu in de muziek of in het jongerenwerk is, want dat heb ik zelf gemist."
Je bent zelf net vader geworden. Wat wil je je zoontje meegeven?
„Ik heb van tevoren bedacht wat ik hem allemaal aan normen en waarden en lessen wil meegeven, maar hij is nu elf weken dus dat duurt nog wel even. Wat ik probeer is rustig genoeg te zijn, zodat ik voor hem een vaste baken kan zijn. Niet de chaos van buiten mee naar binnen nemen. En wat ik zelf niet heb meegekregen en wat nu al automatisch ontstaat, is veel muziek. Ik hoop dat hij later zelf kan ontdekken wat zijn manier van uiten is, of dat nu sporten, muziek of whatever is - it’s all good."
Op donderdag 15 juni speelt Primaat op het Déjà VU Festival op de VU Campus. Wil je daarbij zijn? Bestel dan nu je ticket op vu.nl/dejavu.
