Je hart volgen klinkt prachtig, maar het daadwerkelijk doen is vaak een ander verhaal. Niet voor Arjan Berkhuysen, directeur van de Waddenvereniging. Hij stopte als salesmanager om zich te in te zetten voor de natuur. Nu pendelt hij dagelijks op en neer van Terschelling naar zijn kantoor in Harlingen. Op de waddendijk vertelt hij over zijn loopbaan en drijfveren. ‘Op mijn dertigste weer gaan studeren was heel gaaf.’

Eenmaal aan het werk maakte je de keuze meer vanuit je idealen te gaan handelen. Op welk moment besloot je dat? “Ik groeide op in Drenthe en speelde altijd buiten. Door slootjes waden, turen naar leven in het water. Het gaf mij een vredig gevoel, alsof ik onderdeel was van een groter geheel. Later raakte in dat gevoel kwijt. Ik ging Business Administration in Groningen studeren, wilde veel geld verdienen en rijk worden.

“Na die studie ging ik als salesmanager aan de slag bij Nedlloyd, een groot scheepvaartbedrijf. Het was keihard werken, en op een gegeven moment dacht ik: Waar doe ik dit voor? Ik werkte in Afrika, Azië en zag overal hoe we de natuur kapotmaakten. Ik kon me er nogal boos over maken. Terwijl het toen tegelijkertijd mijn business was, want een nieuwe haven middenin een natuurgebied was een goede zaak voor de handel. Maar het ging wringen. Ik kreeg heel sterk de behoefte met de natuur bezig te zijn. Dus ik zegde mijn baan op en ben de eenjarige Master Environmental Management gaan doen om te leren mijn bedrijfskundige ervaring in te zetten voor de natuur.”

‘Ik zag overal hoe we de natuur kapotmaakten, terwijl het mijn business was’

Je begon de studie op je dertigste. Hoe was dat? “Heel gaaf, want ik had een ideaal. Ik was oprecht geïnteresseerd in de stof en kon die beter plaatsen. Ook door de levenswijsheid die ik al had opgedaan. Het was ook verrijkend om weer even stil te staan en te bedenken wat ik belangrijk vind in het leven. En met grotere vraagstukken bezig te zijn dan het bedrijf waarvoor je werkt. Er was een mooi samengesteld programma en samenwerking met buitenlandse universiteiten. Dat internationale aspect voelde wel vertrouwd.”

Wat betekende deze nieuwe kennis voor jouw carrière? “Bij Nedlloyd zat ik in een managementtraject en verdiende goed. Na mijn masterstudie moest ik weer solliciteren en onderaan beginnen bij natuurorganisaties. Dat vond ik lastig. Gelukkig overheerste het gevoel dat het een goede stap was. Maar het was niet de makkelijkste weg en ik heb luxes moeten loslaten. Overigens heb ik daar totaal geen spijt van gehad. Ik doe het werk waar mijn hart ligt en waar ik in geloof.”

‘Ik wil veranderingen doorvoeren en mensen daarin meenemen’

De Waddenvereniging houdt zich bezig met natuurbehoud in het Waddengebied, bijvoorbeeld het voorkomen van zout- en gaswinning. Wat is jouw rol hierin? “Het ene moment heb ik te maken met een Tweede Kamerlid dat onze mening wil over een op handen zijnde wet, een ander moment heb ik een boze visser aan de lijn die het oneens is met ons visserijbeleid. Als directeur en boegbeeld van onze organisatie vind ik het belangrijk helder uit te dragen wat we als vereniging willen bereiken en tegelijkertijd de dialoog aan te gaan met mensen die het anders zien. Ik wil geen standpuntenvertegenwoordiger zijn, maar veranderingen doorvoeren en mensen daarin meenemen.”

Je werkt ruim vijf jaar bij de Waddenverenging. Wat is je grootste succes? “In 2018 komt er een vismigratierivier die we gaan bouwen over de afsluitdijk. De afsluitdijk is een ecologische ramp geweest. Vissen konden niet meer van zoet naar zout water zwemmen, waardoor er nu amper nog vissen zijn. Dat gaan wij herstellen door een vijf kilometer lange rivier dwars over de dijk te bouwen. Voor mij staat dit project symbool voor een nieuwe manier van denken over de aarde. Leven mogelijk maken, in plaats van het te vernietigen. In vijf jaar tijd is het gelukt om met vissers en andere belanghebbenden na te denken over oplossingen. Tussen vissers en natuurbescherming is het vaak haat en nijd, maar dit konden we delen. Ik ben er heel trots op.”

Op jouw verzoek vindt dit gesprek plaats op de dijk in Harlingen, uitkijkend over de Waddenzee. Waarom zitten we hier? “Het is een zeer bijzonder en mooi gebied, dat wil ik zoveel mogelijk mensen laten zien. Vijftig jaar geleden lag er een plan alles in te polderen, maar sinds 2009 staat het op de Werelderfgoedlijst van UNESCO. Zo belangrijk is het. Je kunt over de Wadden praten als iets conceptueels, maar het is ongelofelijk belangrijk om die schoonheid te blijven zien.”

‘Op de vismigratierivier die we gaan bouwen over de afsluitdijk ben ik heel trots’

Vergeten mensen dat weleens? “Ja, zeker. Iedereen heeft het steeds drukker, er zijn continu prikkels. Ik ben er van overtuigd dat het beleven van natuur ons drukke leven veel mooier maakt en dat de natuur daarom steeds belangrijker wordt. Ik zie dat we op veel plekken de natuur verpesten, daarom is het belangrijk dat we ons verbonden blijven voelen met de aarde. Dat klinkt zweverig, maar ik bedoel: we kunnen niet zonder. De term natuurbescherming vind ik ook onzin, want we beschermen gewoon onszelf. Het beschermen van natuur is nodig om te zorgen dat onze volgende generaties ook nog kunnen bestaan. Wij moeten ophouden om onszelf helemaal los van de natuur te zien.”

Waarop richt je je de komende tijd? “Voorheen richtte de vereniging zich op veel uiteenlopende onderwerpen, nu zijn er vier programma’s samengesteld om de focus beter vast te houden. Veel organisaties houden zich met de Wadden bezig, maar helaas komen door die potpourri aan beheerders niet alle projecten goed van de grond. Dat gaan we komende jaren eenduidiger aanpakken.”